به کام کمک‌درسی‌ها؛ گرانی کاغذ؛ «کاهش شمارگان» و «گرانی کتاب»

20 آذر 1397

«اوضاع بر وفق مراد نیست»؛ این سخنان اهالی نشر اعم از نویسنده و ناشر و کتاب‌فروش است در ماه‌های گذشته. زمانی که دلار سازش را ناکوک کرد و شد آنچه نباید می‌شد. قیمت کاغذ سر به فلک کشید و تدبیرها مؤثر واقع نشد و واردکنندگانی که ارز دولتی داشتند کاغذهایشان را احتکار کردند برای فروش گران‌تر و آن‌که ضرر کرد اهالی نشر بودند و حالا به گواه آمار خانه کتاب شمارگان کتاب در مهر امسال نسبت به مشابه سال گذشته 10درصد کاهش پیدا کرده ضمن این که قیمت کتاب‌ها نیز تا حدود 50درصد گران شده است. تازه‌ترین آمار خانه کتاب نشان می‌دهد اوضاع کتاب و نشر خیلی هم به‌سامان نیست. شمارگان کتاب 10درصد کم‌تر شده و کتاب نیز تا 50درصد گران‌تر شده است. البته برای لمس گرانی کتاب خیلی هم لازم نیست منتظر آمار بمانیم. کافی است سری به کتاب‌فروشی‌ها بزنیم و عملاً این گرانی را لمس کنیم. حالا سری به آمار خانه کتاب بزنیم تا ببینیم اوضاع نشر به لحاظ عدد و رقم در چه حال است. نخستین نتیجه از مشاهده آمار این است که کتاب‌های کمک‌درسی از مجموع 6هزار و ۹۶۱عنوان کتاب منتشر شده در مهرماه امسال، از سایر موضوعات سبقت گرفته و با ۱۷۰۱‌عنوان پیشتاز است. آمار منتشرشده نکات جالب دیگری هم دارد که به خواندنش می‌ارزد. تمام موضوعاتی که بر پایه آن کتاب منتشر شده است بعد از کتب کمک‌درسی قرار می‌گیرد؛ موضوعات ادبیات با ۱۲۵۹عنوان، علوم عملی با ۷۷۳عنوان، کودک و نوجوان با ۷۴۸عنوان، علوم اجتماعی با ۶۴۲‌عنوان بعد از موضوع کمک‌درسی، در رده‌های بعدی قرار دارند. ضمن این که ترجمه کتاب در مهرماه بیشتر در حوزه ادبیات خصوصاً رمان و البته بخش کودک و نوجوان بوده است. وقتی از ناعدالتی و نابرابری فرهنگی صحبت می‌شود خیلی تصویر مشخص و دقیقی ارائه نمی‌شود که از چه نکته‌ای سخن گفته می‌شود. طبق این آمار از مجموع 6هزار و ۶۹۱‌عنوان کتاب منتشرشده در مهرماه سال جاری، پنج‌هزار و ۴۶۸‌عنوان در تهران به چاپ رسیده‌اند و مابقی آن را استان‌ها و شهرهای دیگر راهی بازار نشر کرده‌اند. همچنین بر اساس آمار کتاب‌های منتشر شده در استان‌ها نسبت به کل کشور در مهرماه در استان تهران، پنج‌هزار و ۴۶۸عنوان کتاب منتشر شده است که این میزان ۷۸‌درصد عناوین منتشر شده کل کشور را در برمی‌گیرد .بعد از استان تهران، خراسان رضوی، قم، آذربایجان شرقی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این رقم 78درصد نشان می‌دهد که دقیقاً این نابرابری فرهنگی چگونه عیان شده است و کاملاً مشخص است که وقتی نمایشگاه کتاب تهران برپا می‌شود چگونه از سراسر ایران بازدیدکننده دارد و چگونه است که نمایشگاه‌های کتاب استانی به‌رغم همه نقص‌ها و کاستی‌ها همچنان در استان‌ها خواهان دارد و برگزار می‌شود. سایر آمار هم جالب است؛ در مهرماه سال جاری بیشترین شمارگان کل با چهارمیلیون و ۳۵۹هزار و ۲۵۰نسخه به موضوع کمک‌درسی و پس از آن به کتاب‌های کودک و نوجوان با یک میلیون و ۵۴۱‌هزار و ۴۴۰‌نسخه، ادبیات با یک‌میلیون و ۱۶۴‌هزار و ۴۴۶‌نسخه و موضوعات دینی با ۹۳۷هزار و ۴۵۳‌نسخه اختصاص دارد. از میان مؤلفان هم بیش از 10هزار نفر در این ماه دست به قلم بوده‌اند که نزدیک هفت هزار نفر آن‌ها مرد(‌6946) و کمی بیش از سه هزار نفر از بانوان (3153) بودند. جالب است بدانید که در میان ناشران عمومی ناشرانی صدرنشین این لیست بودند که وجهه آموزشی داشته یا در حوزه‌های روانشناسی فعال بودند. انتشارات آموزشی تألیفی «ارشدان» با ۵۷‌عنوان کتاب چاپ اول در صدر ناشران عمومی پرکار قرار گرفته است. «پل» با ۵۶‌عنوان شامل چهار عنوان چاپ اول و ۵۲‌عنوان بازچاپ در جایگاه دوم قرار گرفت و بعد از آن، انتشارات «جنگل» با ۴۸‌عنوان کتاب شامل ۲۱‌عنوان چاپ اول و ۲۷‌عنوان بازچاپ در رتبه سوم قرار گرفت. تازه در رتبه‌های چهارم به بعد است که نام‌های آشنای نشر سر می‌رسند. انتشارات «مروارید» با ۴۸عنوان شامل هشت عنوان چاپ اول و ۴۰عنوان بازچاپ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی با ۴۶عنوان شامل ۴۴‌عنوان چاپ اول و دو عنوان بازچاپ، «نشر چشمه» با ۴۵عنوان شامل پنج عنوان چاپ اول و ۴۰عنوان بازچاپ و نیز انتشارات «رازنهان» با ۴۰‌عنوان چاپ اول، انتشارات «روزنه» با ۳۶عنوان شامل ۳۵‌عنوان چاپ اول و یک عنوان بازچاپ، «نشر نی» با ۳۶‌عنوان کتاب شامل سه چاپ اول و ۳۳عنوان بازچاپ و انتشارات «نگاه» با ۳۵‌عنوان کتاب شامل ۱۰‌عنوان چاپ اول و ۲۵‌عنوان بازچاپ در جایگاه‌های چهارم تا دهم قرار گرفتند. در حوزه ناشران کتب آموزشی اما ظاهراً آمارها فراتر از خوب است و به‌رغم گرانی فزاینده کاغذ گویا این مدل کتاب‌ها هواخواه زیادی دارد. انتشارات بین‌المللی «گاج» با تبلیغات فراوان شهری و تصویری و پشتوانه دانش‌آموزان با ۴۵۴‌عنوان کتاب منتشره شامل ۸۴‌عنوان چاپ اول و ۳۷۰‌عنوان بازچاپ در صدر ناشران آموزشی قرار گرفت. انتشارات «خیلی سبز» با ۲۸۵‌عنوان کتاب شامل ۲۵عنوان کتاب چاپ اول و ۲۶۰‌عنوان بازچاپ در جایگاه دوم قرار گرفت و انتشارات «مبتکران» با ۱۴۶‌عنوان کتاب شامل ۲۸‌عنوان چاپ اول و ۱۱۸عنوان بازچاپ در رتبه سوم قرار گرفت. در رتبه10 این لیست ناشرانی با 30‌عنوان هستند که خود گویای فاصله میان ناشران عمومی و آموزشی است.

کاغذ – مقوا- خرید کاغذ- فروش کاغذ – خرید مقوا – فروش مقوا- تحریر – گلاسه – پشت طوسی – کرافت – دستمال کاغذی – کاغذ روزنامه – سلولزی- قیمت کاغذ – قیمت مقوا – سفارش کاغذ – سفارش مقوا – مقاله کاغذ – مقاله مقوا